Czy wiesz, czym jest fonoholizm? To jedna z chorób cywilizacyjnych XXI wieku, polegająca na… uzależnieniu od telefonu. Prowadzi do negatywnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych, a największe szkody wyrządza dzieciom i młodzieży. Jak temu przeciwdziałać? Należy przede wszystkim ograniczyć czas spędzany przed ekranem i zastąpić go innymi aktywnościami. Zobacz, co można robić w wolnym czasie bez telefonu!
Dlaczego warto czasem odłożyć telefon?
O szkodliwości nadużywania telefonów mówi się coraz więcej. Prowadzi ono do takich zjawisk jak fonoholizm (uzależnienie od telefonu) czy nomofobia (strach przed utratą telefonu).
Dzieje się tak dlatego, że smartfony już dawno przestały służyć ludziom wyłącznie do dzwonienia i wysyłania wiadomości. Dziś są przede wszystkim wygodnym i wiecznie otwartym oknem na świat. Gwarantują poczucie bycia na bieżąco, dostarczają rozrywki, inspirują i pozwalają szybko pozyskiwać informacje.
Niestety jest też druga strona medalu, a mianowicie negatywne skutki uzależnienia od telefonu. Mogą one mieć charakter fizyczny, psychiczny lub społeczny. Należą do nich między innymi:
● bóle głowy i oczu,
● uczucie przemęczenia,
● bóle i zwyrodnienia mięśniowo-stawowe (np. karku lub pleców),
● uczucie niepokoju (FOMO i nomofobia),
● problemy ze snem,
● zwiększona podatność na depresję i zaburzenia lękowe,
● ryzyko obniżonej samooceny,
● osłabienie więzi z najbliższymi,
● rezygnacja z tradycyjnych form kontaktu i aktywnego spędzania czasu,
● ryzyko problemów w życiu zawodowym (m.in. długów).
Fonoholizm może być szczególnie niebezpieczny dla dzieci i młodzieży. Według badania przeprowadzonego przez Facebook, jedna na trzy dziewczynki aktywnie działające w sieci ma problemy psychiczne. Co więcej, u młodych osób, które korzystają ze smartfonów powyżej 3 godzin dziennie, ryzyko prób samobójczych wzrasta aż o 35%[1].
Korzyści dla zdrowia psychicznego i fizycznego
Spędzanie czasu bez telefonu może więc nieść odczuwalne korzyści zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. Obniżasz w ten sposób ryzyko stresu, lęku i poczucia niskiej samooceny. Rzadziej porównujesz się do innych osób aktywnych w mediach społecznościowych, skupiając się na tym, co naprawdę jest dla Ciebie ważne.
Odkładając telefon, poprawiasz też jakość swojego snu. Ekran smartfona emituje bowiem niebieskie światło, które zaburza produkcję melatoniny, utrudniając zasypianie. Warto wspomnieć także o tym, ile czasu oszczędzasz, rezygnując z bezmyślnego scrollowania contentu. Zamiast marnować go w ten sposób, możesz przeznaczyć go choćby na aktywność fizyczną – organizm Ci za to podziękuje!
Jak technologia wpływa na naszą koncentrację i relacje?
Ograniczając korzystanie z telefonu, możesz też zwiększyć swoją produktywność i poprawić zdolność koncentracji. Zamiast ciągle poszukiwać nowych bodźców, które rozpraszają Twoją uwagę, skup się na swoich faktycznych celach prywatnych i zawodowych. Pamiętaj też, że nadużywanie smartfonów może prowadzić do zaniku umiejętności interpersonalnych, takich jak na przykład czytanie niewerbalnych sygnałów. Warto więc odłożyć telefon i zadbać o autentyczne i głębokie relacje z najbliższymi.
Jak zaangażować dzieci do wspólnego spędzania czasu bez ekranów?
Smartfony, tablety i komputery niejednokrotnie wyręczają zabieganych rodziców w „opiece” nad dziećmi. Niestety takie wysługiwanie się technologią może być bardzo szkodliwe dla maluchów. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO):
● dzieci poniżej 2. roku życia w ogóle nie powinny spędzać czasu przed ekranami,
● dzieci w wieku 2 – 5 lat powinny spędzać nie więcej niż 1 godzinę dziennie przed ekranami,
● dzieci w wieku 5 – 17 lat powinny spędzać nie więcej niż 2 godziny dziennie przed ekranami.
Aby zachęcić pociechy do spędzania czasu bez smartfonów i tabletów, należy przede wszystkim ustalić konkretne zasady. Powinny one dotyczyć zarówno celów i sposobów korzystania z mediów społecznościowych, jak i przeznaczanego na nie czasu. Równie ważna okaże się zdolność do zaproponowania dzieciom ciekawych alternatyw dla ekranów. Zastanów się więc, co może je zainteresować, i zaplanuj dla nich wartościowe aktywności!
Co robić bez telefonu? – Najlepsze pomysły
Jeśli chcesz lepiej gospodarować swoim czasem i zmotywować do tego swoją rodzinę, a zwłaszcza dzieci, zapoznaj się z naszą listą sposobów na nudę bez telefonu. Obejmuje ona zarówno zajęcia na świeżym powietrzu, jak i kreatywne zabawy w domu.
Aktywności na świeżym powietrzu
Jeśli tylko pozwala na to pogoda, wyjdź z domu i zażyj odrobiny ruchu. Dzięki temu dotlenisz organizm i łatwiej zachowasz dobrą formę. Przyzwyczaisz też swoje dzieci do zdrowego trybu życia.
1. Spacer, bieganie, jazda na rowerze
Spacery i jogging to wspaniałe aktywności, które nie wymagają posiadania żadnego specjalistycznego sprzętu (może z wyjątkiem dobrego obuwia). Dzięki nim możesz w łatwy sposób zadbać o kondycję i sylwetkę. Jeśli marzą Ci się nieco dalsze eskapady, postaw z kolei na rower i zacznij zwiedzać okolicę w ramach rodzinnych wycieczek.
2. Piknik w parku lub lesie
Jeśli chcesz zmotywować swoje dzieci do spacerów, zadbaj o to, by miały one cel. Może chodzić na przykład o piknik. Zabierzcie więc ze sobą lekkie posiłki i napoje, a na miejscu rozłóżcie koc i delektujcie się otoczeniem przyrody. Czas na świeżym powietrzu możecie wykorzystać także na gry, sport czy poznawanie ciekawostek ze świata fauny i flory.
3. Podziwianie gwiazd nocą
Oglądanie gwiazd okaże się ciekawym pomysłem zarówno na romantyczną randkę, jak i na wyjątkową przygodę dla całej rodziny. To znakomita okazja do nauki mapy nieba i uzupełniania wiedzy z zakresu astronomii.
Twórcze zajęcia rozwijające wyobraźnię
W przypadku kapryśnej pogody warto zastanowić się, co robić bez telefonu w domu. Wpatrywanie się w ekrany to niestety często pierwsze zajęcie, które przychodzi do głowy. Na szczęście masz do dyspozycji jeszcze sporo innych pomysłów na nudę:
1. Rysowanie, malowanie, fotografia analogowa
Wolny czas warto przeznaczać na rozwój i doskonalenie swoich umiejętności. Szczególnie cenne mogą okazać się twórcze działania z zakresu plastyki czy fotografii analogowej. To znakomite sposoby na rozwijanie wyobraźni i kreatywności, tak istotnych w przypadku dzieci.
2. Pisanie opowiadań lub prowadzenie dziennika
Co robić w wolnym czasie samemu? Przede wszystkim pisać! Jest to zajęcie, które pozwala nie tylko uwalniać emocje, ale też doskonalić warsztat i uczyć się opowiadać historie. Możesz tworzyć własne światy w powieściach i opowiadaniach lub po prostu wyrażać siebie w osobistych wpisach do dziennika bądź pamiętnika.
3. Rękodzieło: szydełkowanie, robienie świec, origami
Jeśli zastanawiasz się, czym zająć dzieci w domu, możesz zaproponować im też zajęcia manualne. Wszelkie aktywności DYI, takie jak origami, robienie świec czy szydełkowanie, wspierają rozwój małej motoryki i precyzji ruchów. Są też znakomitą zabawą, która pozwala nadawać realne kształty twórczym pomysłom i fantazjom.
Gry i zabawy bez ekranu
Do sprawdzonych zabaw dla dzieci w domu należą również wszelkiego rodzaju gry planszowe i puzzle. Przy odpowiednim poziomie trudności zainteresują one też niejednego dorosłego!
1. Planszówki i karcianki dla każdego
Współczesny rynek planszówek potrafi być wręcz przytłaczający. Liczba różnych tytułów w sklepach i wypożyczalniach jest niemal nieograniczona. Do dyspozycji masz zarówno luźne gry towarzyskie, jak i wymagające myślenia strategie. Wybierz więc karciankę lub planszówkę dostosowaną do wieku i kompetencji wszystkich uczestników, a na długie godziny zapomnicie o potrzebie korzystania z telefonów.
2. Puzzle i układanki
Do niezliczonych gier dochodzą także różnego rodzaju puzzle, układanki i łamigłówki. To oczywiście rozrywka, która uczy logicznego myślenia, poprawia zdolność koncentracji i pozwala się odprężyć. Skorzystają na niej osoby w każdym wieku.
Czas dla siebie i relaks
Choć dzieci mogą tego jeszcze nie rozumieć, jedyna rozrywka, jaka marzy się wielu dorosłym, to po prostu błogi odpoczynek. Koncentracja na relaksie i pielęgnacji (zarówno fizycznej, jak i duchowej) to wspaniała alternatywa dla szkodliwego telefonu.
1. Medytacja i techniki oddechowe
Nie potrzebujesz żadnych zaawansowanych umiejętności ani profesjonalnego sprzętu, żeby zadbać o swoje zdrowie psychiczne. Wystarczy, że w wolnych chwilach będziesz wykonywać ćwiczenia oddechowe i medytować. To aktywność, która wymaga od Ciebie jedynie wyciszenia i biernej obserwacji myśli. Im częściej będziesz ją praktykować, tym bardziej zaczniesz doceniać płynące z niej korzyści.
2. Czytanie książek
Zamiast cały czas przewijać media społecznościowe, które nie wnoszą żadnej wartości do Twojego życia, sięgnij po dobrą książkę. Może to być powieść pozwalająca na ucieczkę w inne miejsca i czasy lub wartościowy poradnik sprzyjający rozwojowi osobistemu. Jakąkolwiek lekturę wybierzesz, czytanie książek okaże się prawdopodobnie lepszą decyzją niż kolejne godziny wpatrywania się w ekran.
3. Domowe SPA i pielęgnacja
W ramach czasu dla siebie warto też zorganizować sobie domowe spa. Zabiegi pielęgnacyjne możesz połączyć ze słuchaniem muzyki lub elementami aromaterapii. Najważniejsze jest to, aby odciąć się od zbędnych bodźców i na parę godzin zapomnieć o telefonie.
Aktywności towarzyskie
Aby ograniczyć czas spędzany przed ekranami, warto też oddawać się aktywnościom towarzyskim. Mogą Cię one zainspirować i pozwolić Ci zdystansować się do problemów dnia codziennego.
1. Spotkanie z przyjaciółmi lub rodziną
Nawet krótkie spotkanie z bliskimi może poprawić Ci nastrój i pozytywnie wpłynąć na Twoje postrzeganie świata. Rozmowy towarzyskie są też skutecznym sposobem pielęgnowania zagrożonych przez telefony umiejętności interpersonalnych, a czasami nawet inspiracją do radzenia sobie z różnymi problemami.
2. Gotowanie i wspólne jedzenie
Co można robić ze znajomymi? Jeśli chcesz połączyć przyjemne z… przyjemnym, umów się z nimi na wspólne gotowanie. Możecie przygotować proste przekąski i urządzić mały piknik lub wystawić prawdziwą ucztę. Liczy się przede wszystkim to, że spędzicie ten czas razem zamiast bezmyślnie przeglądać treści w mediach społecznościowych.
3. Wolontariat
Jeśli szukasz aktywności, która pozwoli Ci nie tylko ograniczyć korzystanie z telefonu, ale też zaangażować się w coś wartościowego, postaw na wolontariat. W zależności od zainteresowań i umiejętności, możesz pomagać w schroniskach dla zwierząt, przytułkach dla bezdomnych, a nawet w hospicjach.
Wycieczki
Ostatnia kategoria naszych propozycji obejmuje rozmaite wycieczki. Choć telefon może Ci się przydać do ich zaplanowania, postaraj się go odłożyć, kiedy już wyruszysz w trasę. Poza wspomnianymi już wycieczkami rowerowymi, do gustu mogą przypaść Ci na przykład:
1. Muzea i galerie sztuki
Wizyty w muzeach i galeriach mogą okazać się atrakcyjnym pomysłem zwłaszcza w deszczowe i chłodne dni. Pozwalają obcować ze sztuką, wzbogacać wiedzę historyczną i garściami czerpać inspiracje. Zobacz więc, jakie instytucje kultury działają w okolicy, i wybierz tę, której oferta najbardziej odpowiada zainteresowaniom Twojej rodziny!
2. Zwiedzanie starych zamków
Dla najmłodszych ciekawszą destynacją niż większość muzeów okażą się stare zamki. To przecież okazja do snucia historii o możnych władcach, dzielnych rycerzach i duchach wałęsających się wśród ruin.
3. Parki wodne
Aquaparki należą do absolutnie ulubionych atrakcji większości dzieci. Swoje oferty kierują też jednak do dorosłych. Najlepszy tego przykład stanowi park wodny Suntago, gdzie czekają na Was aż 3 wyjątkowe strefy:
● Jamango – to ogromna przestrzeń przeznaczona dla całych rodzin. Znajduje się w niej kilkanaście zjeżdżalni wodnych, baseny z falami i rwącą rzeką, wodne place zabaw, a także sekcja tematyczna Crocodile Island. To właśnie tam na najmłodszych czekają zabawy sensoryczne, gry interaktywne i niezliczone okazje do rywalizacji.
● Relax – miejsce przeznaczone dla gości powyżej 16. roku życia, obejmujące różne baseny termalne i lecznicze. To także tropikalny ogród wypełniony palmami i szeroka oferta zabiegów pielęgnacyjnych w gabinetach Wellness & SPA.
● Saunaria – kompleks saun i łaźni dedykowany użytkownikom powyżej 16. roku życia. Każdy, kto szuka sposobu na odprężenie i odnowę biologiczną, powinien spędzić tu przynajmniej kilka godzin.
Na terenie aquaparku działa kilka restauracji, a osiedle bungalowów Suntago Village oferuje noclegi w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu. Sprawia to, że do Park of Poland możesz wybrać się z rodziną nawet na kilka dni!
[1] https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/aktualnosci/314614,dramatyczne-skutki-uzaleznienia-od-smartfonow
Aktywności bez telefonu – co robić, gdy nudzi się w domu? Podsumowanie
Jeśli zastanawiasz się, co można robić bez telefonu, skorzystaj z opisanych wyżej pomysłów! Pamiętaj, że nie musisz ograniczać się do oglądania filmów i scrollowania mediów społecznościowych. Zdecydowanie bardziej wartościowe okażą się zajęcia manualne, aktywności fizyczne, gry intelektualne, spotkania ze znajomymi i rozmaite wycieczki!
